Να συναντιόμαστε, όλο και πιο πολλοί, όλο και πιο θαρραλέοι.

Να συναντιόμαστε, όλο και πιο πολλοί, όλο και πιο θαρραλέοι.
Να μικρύνουμε τις αποστάσεις, να φτιάξουμε γειτονιές διαδικτυακές, να ακούσουμε τον θόρυβο του διπλανού, τον αναστεναγμό και το τραγούδι του,
το γέλιο του και την κραυγή του.

Κυριακή 23 Δεκεμβρίου 2018

ΠΟΙΑΝΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ?


Είναι βράδυ απόψε βροχερό. Στο απέναντι σπιτικό, εκείνο με το πλούσιο δέντρο στην αυλή, βλέπω άναψαν κι εφέτος από νωρίς (στα τέλη Νοέμβρη) τα Χριστουγεννιάτικα λαμπιόνια. Μέρα με τη μέρα τα υπόλοιπα σπίτια αρχίζουν κι αυτά το στόλισμα. Πλησιάζουν κι οι εφετινές γιορτές. Μα τί ακριβώς θα γιορτάσουμε; Την Πρωτοχρονιά; Έναν ακόμη χρόνο που θα φύγει φορτωμένος γεγονότα, αμαρτίες, φόνους, βιασμούς, χαρές και επιτυχίες για κάποιους και δυστυχία και φτώχεια για άλλους; Έναν ακόμη νέο χρόνο που θα καλωσορίσουμε και πάλι με ελπίδες και ευχές να είναι καλύτερος;
Ένα χρονικό ορόσημο δηλαδή; Μια ανάπαυλα για λίγες ημέρες διακοπών; Μια ευκαιρία να πάμε τα μικρά παιδιά στα "Χριστουγεννιάτικα Χωριά" να δούνε ξωτικά και νεράϊδες - αλλοίμονο; Μια ευκαιρία να συναχτούμε επιτέλους περισσότεροι γύρω από το τραπέζι, να πιούμε και να ευχηθούμε; Για την ανάγκη να συνεορτάσουμε; Αυτό είναι όλο; Μια γιορτή 12ήμερη για αναψυχή;
Και αυτός ο χοντρούλης υπερήλικας με την κόκκινη στολή, τα άσπρα γένια, τα φουσκωτά κόκκινα μάγουλα και τα δώρα που κακομαθαίνει τα παιδιά; Αυτός, που τη στολή του φορούν, ως αμφίεση και μεταμφίεση, ακόμη και γυμνά μοντέλα που ποζάρουν στις διαφημίσεις, αυτός ο νεωτερικός "κερδώος Ερμής", αυτός δεν θα είναι και πάλι το κεντρικό πρόσωπο της γιορτής; Γιατί να μην έχει το όνομά του το 12ήμερο τότε; Γιατί εδώ στην Ελλάδα να τον λέμε Βασίλη και να τον μπερδεύουμε με τον ασκητικό ιεράρχη Μέγα Βασίλειο; Γιατί να λέμε Χριστούγεννα αν το κεντρικό πρόσωπο στις χριστιανικές κοινωνίες δεν είναι πλέον το νεογέννητο Θείο Βρέφος;
Ποιον Χριστό θα γιορτάσουμε;
Αυτοαποκαλούμαστε - ακόμη - «Χριστιανική κοινωνία» και όμως δεν είμαστε σε θέση να γιορτάσουμε τα Χριστούγεννα με τον Χριστό στο κέντρο. Μπορεί να πει κανείς ότι γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα στα Ανάκτορα του Ηρώδη και όχι στη φάτνη της Βηθλεέμ! Εμφανώς προτιμάμε την αρωματισμένη κούνια με τα βασιλικά αρώματα από τη φάτνη των ζώων.

Γράφτηκαν χιλιάδες εμπνευσμένες σελίδες και όμως για τους πολλούς από εμάς ή μας διαφεύγει της προσοχής ή μας είναι ακόμη ακατανόητο αυτό που συνέβη τότε. Συνέβη το παράδοξο και όμως λυτρωτικό για τον κάθε άνθρωπο, γεγονός της Θείας Κένωσης, του αδειάσματος δηλαδή και της έσχατης αυτοταπείνωσης του Χριστού. Ταπεινώθηκε εκουσίως στα μάτια του κόσμου, τόσο με το γεγονός ότι γεννήθηκε ως άνθρωπος όσο και με τον τρόπο που γεννήθηκε και με όσα συνέβησαν εκείνες τις ημέρες.
Είναι ολοφάνερο ότι και σήμερα ο αληθινός Χριστός δεν είναι ευπρόσδεκτος στις κοινωνίες μας, όπως τις διαμορφώνουν οι «σκοτεινοί άρχοντες του κόσμου τούτου».
Ο λογοτέχνης και αγιογράφος Φώτης Κόντογλου έγραψε σχετικά: « Μέγα μάθημα της ταπείνωσης είναι για μας, αδελφοί μου, ἡ Γέννηση τού Χριστού. Πού γεννήθηκε; Μέσα σε μία φάτνη, σ’ ένα παχνί να πούμε καλύτερα, για να νοιώσουμε βαθύτερα την ανείπωτη συγκατάβαση τού Θεού, γιατί τ’ αρχαία λόγια κάνουνε να φαίνουνται στα μάτια μας πλούσια και τα φτωχά πράγματα. Ἡ μητέρα του, η υπεραγία Θεοτόκος, μακριά από το σπίτι της, ξένη σε ξένον τόπο, πήγε και τον γέννησε μέσα σ’ ένα μαντρί… Ποιος άνθρωπος γεννήθηκε με μεγαλύτερη ταπείνωση;»
Ξένος και άστεγος, «ουκ έχων πού την κεφαλήν κλίναι» και ταυτόχρονα ανεπιθύμητος ο Χριστός, νεογέννητος ακόμα, έγινε πρόσφυγας και μετανάστης με τη φυγή στην Αίγυπτο. Γεννήθηκε κατά σάρκα με τις πιο ταπεινωτικές συνθήκες και θανατώθηκε με τον πιο ατιμωτικό και ταπεινωτικό τρόπο. Η Γέννηση, με όλα τα σημεία της και τους συμβολισμούς της, ήταν αυτή που άρμοζε στον σταυρικό θάνατο, ήταν το γεγονός που τον προανήγγειλε.
Εκείνος που γεννήθηκε στη Βηθλεέμ ταυτίστηκε με τους έσχατους και τους αδικημένους της τότε κοσμοκράτειρας Ρώμης.
 Για τους περισσότερους από εμάς που λίγα ίσως θεολογούμε ή και καθόλου, για τον κάθε απλό άνθρωπο που θέλει τέτοιες μέρες να στοχαστεί, έως εκεί που το φτωχό, το ζαλισμένο μας μυαλό μπορεί να φτάσει, ο ύμνος των ημερών μας καλεί «δεῦτε ἴδομεν πιστοί ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός». Είναι τόσο δυνατή και αρκετή η εικόνα του στάβλου, που μυρίζει ακαθαρσίες ζώων και υγρασία. Ούτε σπίτι ζεστό και ετοιμασμένο, ούτε γυναίκες να συντροφεύουν τη νεαρή λεχώνα, ούτε καν το πανδοχείο ήταν πρόσφορο. Κανείς ανθρώπινος τόπος διαθέσιμος. Επιλογή καμία άλλη παρά η τελευταία: ο τόπος των ζώων.
Έτσι το θέλησε. Για μας. Εμείς τι καταλάβαμε άραγε και ποια αλλαγή επιτρέπουμε να γίνει στην υπεροψία και στον εγωισμό μας;

Τελικά είναι ο Κύριος των εκπλήξεων. Από πράξη σε πράξη, από λόγο σε λόγο, από παραβολή σε παραβολή, διαρκώς μας εκπλήσσει και δεν αφήνει τον ανθρώπινο νου, τον πρόθυμο για την Αλήθεια νου, να ραθυμεί και να κοιμάται.
Πρώτη έκπληξη. Οι άρχοντες, οι σοφοί και το ιερατείο της εποχής δεν αξιώνονται να πληροφορηθούν και να παραστούν στη Γέννηση του Μεσσία τον οποίο οι πρόγονοί τους είχαν προφητεύσει. Η ηγεσία των ομοεθνών, των ομοθρήσκων, οι έχοντες την ίδια κατά σάρκα ιθαγένεια αποκλείονται επισήμως από το πρώτο γεγονός (της Ενσάρκωσης) για να βρεθούν μετά από χρόνια απέναντί Του χλευάζοντάς Τον, υπαίτιοι πλέον στο τελικό κορυφαίο γεγονός της Σταύρωσης. Όλοι αυτοί θα Τον δουν να αφήνει την τελευταία πνοή στον ατιμωτικό σταυρό και κανείς τους δεν θα αξιωθεί να Τον δει Ανεστημένο και κανείς τους εκτός των μαθητών του δεν θα παραστεί στην Ανάληψή του στους Ουρανούς. Έχασαν δια παντός την ευκαιρία της μεταστροφής τους.
Περιφρόνησε κατά τη Γέννηση τις πωρωμένες συνειδήσεις και όχι τον λαό τον οποίο αργότερα θεράπευε, δίδασκε, αγκάλιαζε τα παιδιά του και τάιζε στην έρημο με πέντε άρτους και δύο ψάρια. Δεν κήρυξε το φυλετικό μίσος αλλά το παράδοξο για την εποχή του, δίδαξε το σπάσιμο των φυλετικών συνόρων και την οικουμενική αγάπη και ειρήνη. Ίσως γι αυτό και η δεύτερη έκπληξη της Γέννησης.
Δεύτερη έκπληξη λοιπόν. Ειδοποιούνται δύο ξένοι από άλλες χώρες να τον αναζητήσουν και να τον προσκυνήσουν ως βασιλέα. Μάγοι, δηλαδή μάλλον ερευνητές των μυστηρίων του ουρανού καλούνται να προσκυνήσουν το μυστήριο ενός νεογέννητου βασιλιά και έκπληκτοι οδηγούνται σε ένα στάβλο. Παρ' όλα αυτά προσκυνούν και αφήνουν τα δώρα. Πείθονται και κρατούν το μυστικό από τον Ηρώδη. Η προτίμηση σε αυτούς τους τρεις ξένους δεν μοιάζει με προοίμιο της ιεραποστολικής εντολής που θα δοθεί μετά την Ανάσταση για κήρυγμα του Ευαγγελίου σε όλα τα έθνη;
Ειδοποιούνται επίσης οι βοσκοί της νυχτερινής βάρδιας, οι υπηρέτες, οι δούλοι των τσομπαναραίων να συμμετάσχουν στο άνοιγμα των ουρανών, στο "δόξα εν υψίστοις". Αυτοί οι τελευταίοι είναι οι πρώτοι προσκεκλημένοι. Αυτοί οι πτωχοί τω πνεύματι, οι καθαροί τη καρδία. Δεν μπορούμε να προσπεράσουμε τους συνειρμούς και αυτού του δυνατού συμβολισμού.

Τρίτη έκπληξη. Δεν γεννιέται από γονέα κάποιον ηγεμόνα του καιρού, για να διεκδικήσει τη βασιλεία του έθνους. Δεν γεννιέται ούτε από αριστοκρατική εβραϊκή οικογένεια. Δεν προέρχεται ούτε από τους τακτοποιημένους, τους εύπορους νοικοκυραίους. Δεν κλείνει τα μάτια μπροστά στο άθλιο εμπόριο στην αυλή του ναού και ανατρέπει τους πάγκους των αργυραμοιβών και των εμπόρων. Δεν γεννιέται στην πρωτεύουσα Ιερουσαλήμ, στο θρησκευτικό κέντρο. Δεν πρόκειται να είναι θρησκευτικός ηγέτης, προφήτης ή οραματιστής. Θα πει αργότερα πως η εξουσία του δεν είναι εκ του κόσμου τούτου. Θα πει δηλαδή με λόγο θαρρετό μπροστά στον Πιλάτο αυτό που βροντοφώναξε και η Γέννησή του.
Γεννιέται λοιπόν τόσο παράδοξα που κανείς από όποια κοινωνική τάξη του τόπου εκείνου δεν θα γεννιόταν. Στην ουσία με τη Γέννηση και τα σημεία που την νοηματοδοτούν, ο Ιησούς βγαίνει έξω από τις κοινωνικές τάξεις, στο περιθώριο και ξεκινάει τη ζωή σαν φυγάς.
Τέταρτη έκπληξη. Γεννιέται στη Βηθλεέμ και όχι στη Ναζαρέτ την ιδιαίτερη πατρίδα του Ιωσήφ, με αφορμή μια απογραφή πληθυσμού που διατάσσει στην απέραντη επικράτειά του ο Ρωμαίος αυτοκράτορας. Η απογραφή αυτή είναι μια πράξη που ολοκληρώνει θεσμικά την τότε παγκοσμιοποίηση. Γεννιέται λοιπόν στον χρόνο που η τότε οικουμένη ενοποιείται σε πρωτόγνωρο βαθμό για την μέχρι τότε ιστορία. Αρχικά ο Μέγας Αλέξανδρος και οι επίγονοί του και ακολούθως οι Ρωμαίοι σπάνε τα αυστηρά σύνορα των φυλών, των εθνών, των ιθαγενειών και διαπλέκουν τα έθνη πολιτισμικά χωρίς βεβαίως να μπορούν όσο και αν το ήθελαν να τα ενοποιήσουν. Έρχεται λοιπόν αυτήν ακριβώς τη στιγμή στο τότε "παγκόσμιο χωριό" να ετοιμάσει τους μαθητές που θα αποστείλει να υποτάξουν τις φυλακές των φυλετικών συνόρων στην ελευθερία του υποκειμένου.
Με την εντολή του "πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη ..." ακούγεται για πρώτη φορά ένα πνευματικό μήνυμα με απολύτως οικουμενικό χαρακτήρα και προορισμό. Πίσω από αυτό εγγράφεται στην ιστορία για πρώτη φορά η ενοποιητική έννοια της ανθρωπότητας, το "ίδιο αίμα" που λέει ο Απόστολος Παύλος και ταυτόχρονα η πρώτη διακήρυξη για την ελεύθερη υπόσταση του ανθρώπου ως υποκειμένου. Ο κάθε άνθρωπος μέχρι τότε ήταν αντικείμενο μέσα στην ιθαγένειά του. Κανείς δεν εδικαιούτο να επιλέξει την πίστη του, τους θεούς του, τον τρόπο λατρείας του. Οι φιλόσοφοι ακόμη και οι Έλληνες που τόλμησαν να αμφισβητήσουν τις πρωτόγονες προγονικές ιδέες και δεισιδαιμονίες του τότε ειδωλολατρικού κόσμου διώχθηκαν ή και θανατώθηκαν. Δεν έπεισαν όμως πλήθος, λαό να τους ακολουθήσει. Το πρώτο μήνυμα που δίνει την χαρά της ελεύθερης επιλογής και την ελπίδα της σωτηρίας ταυτόχρονα είναι και το πρώτο οικουμενικό μήνυμα που η εποχή εκείνη ήταν έτοιμη ή ετοιμασμένη με πόνους ωστόσο και μαρτύρια να το δεχτεί. Είναι η επανάσταση της ελευθερίας του ανθρώπου ως υποκείμενο πλέον της προσωπικής του ιστορίας και της ιστορίας της ανθρωπότητας.


Ο άνθρωπος καλείται να διαλέξει και να ομολογήσει μια ξένη πίστη, μια πίστη που δεν έχει γήινη πατρίδα, την πίστη στο ζωοποιό ουρανόθεν φως της αγάπης.


Πέμπτη έκπληξη. Η σφαγή των νηπίων. Το μαύρο πνεύμα της εξουσίας, της κοσμικής δύναμης, της καταδυνάστευσης των ανθρώπων, διαισθάνεται λανθασμένα την απειλή που έρχεται να γκρεμίσει τον θρόνο του φόβου και της εξουσίας και ξεχύνεται επί των αθώων. Τα πιο αθώα πλάσματα γίνονται έρμαια στα χέρια της αδικίας και του παραλόγου. Ο διαχρονικός θρήνος των αμάχων, των απολύτως αθώων, ξεσκίζει ακόμη μια φορά τα σωθικά, αυτήν τη φορά τα σωθικά της Βηθλεέμ. Το αίμα των αθώων νηπίων προεικονίζει το αθώο αίμα που θα βάψει τον Σταυρό και το αθώο αίμα των μαρτύρων που θα χυθεί στα Ρωμαϊκά στάδια. Αυτήν την αδικία των νηπίων δεν θα την αποφύγει και το βρέφος που γεννήθηκε στον στάβλο του πανδοχείου. Τριάντα τρία χρόνια αργότερα θα την γευτεί πιο καυστική από το ξύδι που του προσφέρουν, γυμνός κρεμασμένος επάνω στον ατιμωτικό σταυρό, ανυπεράσπιστος, εμπαιζόμενος, εγκαταλειμμένος από τους μαθητές του. Έτσι το θέλησε. Για μας. Εμείς τι καταλάβαμε άραγε και ποια αλλαγή επιτρέπουμε να γίνει στην υπεροψία και στον εγωισμό μας;
Τα Χριστούγεννα δεν είναι αφορμή μόνον για να χαίρονται οι Χριστιανοί. Δεν είναι γενέθλια σαν των ανθρώπων που μετρούν έναν ακόμη χρόνο. Δεν περιορίζονται σε λογοτεχνικά κενές ευχές "να κάνουμε φάτνη τις καρδιές μας" και άλλες παρόμοιες. Είναι ένα τραγικό γεγονός που σχίζει κάθετα και οριζόντια την ιστορία. Δεν μας δείχνει απλά και μόνον το γεγονός μιας ακατανόητης θεϊκής χημείας όπου ενώνονται η Θεία με την ανθρώπινη ουσία στο πρόσωπο του Ιησού. Έτσι όπως συνέβη, εκεί που συνέβη και τότε που συνέβη, η Γέννηση μας δείχνει και μας προετοιμάζει για την πορεία προς τη θεραπεία του ανθρώπινου πόνου και τη λύτρωση από τον κάθε φόβο.
Τα Χριστούγεννα τελικά δείχνουν τη Σταύρωση. Και τα δύο όμως γεγονότα αφορούν όλο τον λαό με πρώτους τους έσχατους και αθώους. Χριστούγεννα και Σταύρωση δείχνουν την ελπίδα για τον άνθρωπο τον απελευθερωμένο από την άγνοια και τον φόβο, ακόμη και από αυτόν τον έσχατο φόβο του θανάτου, διότι δείχνουν την Ανάσταση. Η δε Ανάσταση δείχνει τη θέωση του ανθρώπου σαν έσχατο προορισμό.
Ίσως η καλύτερη ευχή και μήνυμα θα ήταν:
ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ - ΚΑΛΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ.
Τελικά ποιον Χριστό θα γιορτάσουμε; ...


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου