«Το χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα απαιτεί πολιτικές πρωτοβουλίες από ανθρώπους εκτός συστήματος»

Ο διεθνούς φήμης καθηγητής Δημήτρης Μπουραντάς πρωτοστατεί στην ίδρυση Κίνησης Πολιτών με τίτλο «Κύκλοι των Χαμένων Αξιών»,που όλα δείχνουν πώς αποτελεί προάγγελο νέου Πολιτικού σχηματισμού…

Αποκλειστική Συνέντευξη στην Κωστούλα Τωμαδάκη

Τη δυνατότητα πολιτικής παρέμβασης και την αναγέννηση του χρεοκοπημένου πολιτικού συστήματος που απαιτεί πολιτικές πρωτοβουλίες από ανθρώπους εκτός συστήματος και θα αποτελέσει μια κρίσιμη δύναμη, προτάσσει ο Δημήτρης Μπουραντάς, Καθηγητής Μάνατζμεντ, διευθυντής του μεταπτυχιακού προγράμματος για στελέχη (Executive MBA) στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Τη στιγμή που οι περισσότεροι πολίτες έχουν στρέψει την πλάτη στην πολιτική και η κρίση αντιπροσώπευσης είναι η βαθύτερη που έχουμε δει μετά την Μεταπολίτευση, ο Δημήτρης Μπουραντάς, εξηγεί τους λόγους που τον οδήγησαν στην πρωτοβουλία ίδρυσης του “Κύκλου των Χαμένων Αξιών” και την ανάγκη «να συναντηθούμε, να συστηθούμε και να αγωνιστούμε με κοινές αξίες, έξυπνες και καινοτόμες στρατηγικές για την αναγέννηση του πολιτικού συστήματος και μέσω αυτού της πατρίδας μας»

1.”Τα πράγματα θα χειροτερέψουν, πριν βελτιωθούν” (Πόουλ Τόμσεν),

συμμερίζεστε αυτή την άποψη κύριε Μπουραντά;

Φοβάμαι ότι μάλλον θα χειροτερέψουν και για μερικούς θα γίνουν ίσως τραγικά. Περισσότερο φοβάμαι όμως ότι είναι πολύ δύσκολο να βελτιωθούν. Η παρακμή δεν οδηγεί νομοτελειακά στην αναγέννηση και την πρόοδο. Άλλωστε, όπως είπε και ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ στα ερείπια αμέτρητων πολιτισμών είναι γραμμένη η φράση «πολύ αργά».

2. Πιστεύετε ότι η Ευρώπη έχει χάσει μαζί με την κοινωνική της συνείδηση και την ικανότητά της να βλέπει την πραγματικότητα, αντί να πιέσει τις τράπεζες, ασκεί την σκληρότητά της στους εργαζόμενους;

Η Ευρώπη δεν αποτελεί μια ενιαία οντότητα. Αποτελείται από κράτη, διαφορετικές ομάδες συμφερόντων ή τάξεις όπως λέγαμε παλαιότερα. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν θεσμοί και πολιτικές ηγεσίας, ούτε σε εθνικό ούτε σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, που να έχουν την ικανότητα και τη δύναμη να διαμορφώνουν και να υλοποιούν πολιτικές κοινωνικά δίκαιες και ταυτόχρονα αναπτυξιακές. Έτσι στις συνθήκες της παγκόσμιας κρίσης και του ανταγωνισμού των χωρών της Αμερικής και της Ασίας, η δύναμη του κεφαλαίου, που είναι συγκεντρωμένη σε λίγους και στις Τράπεζες, υπερισχύει, με αποτέλεσμα να επιβάλλουν πολιτικές που εξυπηρετούν πρωτίστως τα δικά τους συμφέροντα.

3. Είσαστε από τους πρώτους, κύριε καθηγητά, που εντοπίσατε το πρόβλημα

της έλλειψης ηγεσίας τις τελευταίες δεκαετίες. Στη δεδομένη χρονική στιγμή που οι πολίτες στρέφουν την πλάτη στην πολιτική, θεωρείται ότι η σημερινή κυβέρνηση και τα κόμματα της αντιπολίτευσης μπορούν να μας βγάλουν από την κρίση;

Το πολιτικό σύστημα που αποτελείται από διαπλεκόμενες δυνάμεις και συμφέροντα όπως τα κόμματα, τα κομματοκρατούμενα συνδικάτα, το κομματοκρατούμενο κράτος, τα ΜΜΕ και τις κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις ή επαγγελματικές, έχει πλέον χρεοκοπήσει και είναι παντελώς ανίκανο να διαχειρισθεί τις σύγχρονες προκλήσεις. Ασφαλώς, μπορεί να επιβιώσει γατζωμένο στην εξουσία οδηγώντας τη χώρα στη μιζέρια, στην εξάρτηση, στη φτώχεια, στη μετανάστευση και στη θλίψη. Αποτελεί ένα απέραντο γκρίζο που σκεπάζει το γαλάζιο ουρανό και δεν μας επιτρέπει να σηκώσουμε τα μάτια μας να τον αντικρύσουμε και να ονειρευθούμε.

4. .Στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης έχουμε την κατάρρευση της κυρίαρχης ιδεολογίας της εθνικοφροσύνης και του κομμουνισμού και την επικράτηση της ιδεολογίας του ατομικισμού και του `βολέματος`` σε όλη την κοινωνική ζωή. Μήπως, η κρίση είναι ένα είδος τιμωρίας;

Η εθνικοφροσύνη και ο κομμουνισμός ως έννοιες και ως ιδεολογίες είναι ξεπερασμένες και ως εκ τούτου λίγο έχει σημασία αν έχουν κατάρρευση. Το τραγικό είναι αντί να στηριχθούμε σε αξίες που εξασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή, την πρόοδο και την ευημερία για όλους, έχουν κυριαρχήσει αξίες που οδηγούν την κοινωνία μας στην παρακμή και υποθηκεύουν το μέλλον των παιδιών μας. Η κρίση, ασφαλώς, δεν είναι ζήτημα μηχανισμών, αλλά ηγεσιών και αξιών. Σε αυτό ως πολίτες, είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι και συνένοχοι αφού ανεχθήκαμε ή και υιοθετήσαμε αξίες και πρότυπα που το πολιτικό σύστημα και τα συμφέροντα που υπηρετεί σχεδιασμένα και συνειδητά επέβαλλαν στην κοινωνία για ίδιο όφελος.

5. Οι Έλληνες έχουμε αποδείξει ότι τα καταφέρνουμε στα δύσκολα. Μπορέσαμε και επιβιώσαμε μετά την Κατοχή και τον Εμφύλιο και μάλιστα είχαμε πολύ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης τις δεκαετίες 50’ και 60’.Υπάρχει η πιθανότητα η ιστορία να επαναληφθεί και ο Έλληνας να κάνει το θαύμα του;

Δεν πιστεύω στην πεποίθηση «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει». Ιστορικά, η Ελλάδα δεν πέθανε αλλά συρρικνώθηκε, ταπεινώθηκε, εξευτελίσθηκε. Σε βάθος χρόνου, ο Ελληνισμός κινδυνεύει να χαθεί, όπως πολλές φυλές και έθνη μέχρι τώρα, αν δεν κάνουμε τα σωστά πράγματα σωστά. Ο κόσμος είναι δαρβινικός. Τα είδη που επιβιώνουν στη φύση είναι αυτά που έχουν την ικανότητα να προσαρμόζονται, να αλλάζουν έγκαιρα, να αντιμετωπίζουν τις απειλές και να αξιοποιούν τις ευκαιρίες. Αν αυτό δεν το κατανοήσουμε και δεν το κάνουμε πράξη, η ιστορία δεν θα επαναληφθεί. Διότι τώρα ο εχθρός δεν είναι εξωτερικός αλλά ο ίδιος μας ο εαυτός.

6. Πώς θα βγει η χώρα μας από την κρίση; Η προσήλωση στους αριθμούς είναι νομοτέλεια ή χρειάζεται όραμα;

Το ζήτημα για τη χώρα μας δεν είναι οικονομικό. Η οικονομία και οι αριθμοί είναι συμπτώματα. Τα πρωτογενή αίτια είναι οι αποφάσεις και οι συμπεριφορές όλων μας και ιδιαίτερα αυτών που κατέχουν την τυπική ή άτυπη εξουσία, δηλαδή τη δύναμη να καθορίζουν το είναι και το γίγνεσθαι της κοινωνίας. Αυτές οι αποφάσεις και οι συμπεριφορές καθορίζονται από τις αξίες, τα πιστεύω, τις πεποιθήσεις, τις παραδοχές, τις γνώσεις, τις ικανότητες και τα συμφέροντα. Συνεπώς η έξοδος από τη κρίση απαιτεί ένα εθνικό όραμα, μια ελπίδα για μια νέα Ελλάδα όπου ο κάθε πολίτης θα βρίσκει μια καλλίτερη θέση για τον ίδιο και τα παιδιά του. Ένα όραμα, που όμως θα γίνει πραγματικότητα μέσα από την συγκεκριμενοποίηση του σε εθνικούς στόχους των οποίων η υλοποίηση απαιτεί κατάλληλες στρατηγικές, πολιτικές, δομές, ικανότητες, κουλτούρα και συστήματα.

7.Η πολιτική και μόνο αυτή μπορεί να προκαλέσει “ένα νέο κύμα ενέργειας” (Β. Καραποστόλης). Στην πολιτική, όμως, το ερώτημα είναι αν μπορείς να εφαρμόσεις τις προτάσεις σου, αν έχεις το πολιτικό εργαλείο που εγγυάται την εφαρμογή τους.

Πώς μπορεί να αναγεννηθεί το χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα;

Στα σχέδια και οι προτάσεις όσο σωστά κι αν είναι δεν έχουν νόημα αν δεν υλοποιούνται αποτελεσματικά. Κι αυτό απαιτεί αποτελεσματικό μάνατζμεντ και ηγεσία σ’ όλα τα επίπεδα. Το χρεοκοπημένο, κατά γενική ομολογία πολιτικό σύστημα, δεν μπορεί να αναγεννηθεί εκ των έσω και με παλιά υλικά. Η αναγέννηση απαιτεί καινοτομίες παντού, σε ιδέες, στρατηγική, πολιτικές, δομές, μεθόδους και κυρίως ανθρώπους. Αυτό απαιτεί, με τη σειρά του, πολιτικές πρωτοβουλίες από ανθρώπους εκτός συστήματος. Τέτοιοι άνθρωποι υπάρχουν πολλοί. Όμως είναι δύσκολο να συναντηθούν, να συστηθούν, να ενωθούν και ν’ αποτελέσουν μια κρίσιμη δύναμη για ν’ ανατρέψει το κατεστημένο πολιτικό σύστημα.

8.Πόσο έτοιμη είναι η κοινωνία και τα άτομα που την απαρτίζουν για ένα νέο σύστημα αξιών όταν στην μεταπολιτευτική Ελλάδα οι ανορθολογικές πολιτικές του κράτους διαμόρφωσαν μια αλλοπρόσαλλη κοινωνική ταυτότητα;

Υπάρχουν αρκετοί πολίτες που πιστεύουν και παλεύουν για τις αξίες, μιας δίκαιης, ελεύθερης, προοδευτικής ανθρώπινης και πρωτοπόρας κοινωνίας. Η πλειοψηφία όμως των πολιτών εφησυχάζει ή βρίσκεται σε σύγχυση άξιων. Εύχομαι να συνειδητοποιήσουμε πριν είναι αργά την αναγκαιότητα του νέου συστήματος αξιών, δηλαδή της ακεραιότητας, της εντιμότητας, της αξιοκρατίας, της δικαιοσύνης, του σεβασμού και του αυτοσεβασμού, της αποτελεσματικότητας, της αλληλεγγύης, της καινοτομίας, της υπευθυνότητας κλπ.

Διότι αν αυτό δεν συμβεί τότε θ’ αναγκαστούμε ν’ αλλάξουν αλλά θα είναι αργά.

9.Κύριε Μπουραντά, πώς αλλάζουμε τους πολίτες σε κοινωνικά υποκείμενα,

Πως προσαρμόζουμε τις αξίες, τον τρόπο ζωής μας στις νέες συνθήκες;

H αλλαγή προϋποθέτει να συνειδητοποιήσουμε ότι σήμερα το καπιταλιστικό σύστημα μας έχει κάνει να ικανοποιούμε λάθος ανάγκες με λάθος τρόπο. Σ’ αυτό έχουν μεγαλύτερη ευθύνη όσοι, έχουν τη δύναμη επιρροής οπουδήποτε στα σχολεία, τα συνδικάτα, τα κόμματα, τις επιχειρήσεις, τους οργανισμούς, την οικογένεια και τις υπόλοιπες κοινωνικές οργανώσεις. Εκτός αυτού, οι αξίες και η κουλτούρα πρέπει να υποστηρίζονται από τους νόμους, τους κανονισμούς, τα συστήματα και τις δομές. Βεβαίως, η επικοινωνία, η εκπαίδευση, η διαπαιδαγώγηση, η κατήχηση είναι κρίσιμη παράμετρος, για τη διάδοση και την εδραίωση των αξιών. Σκεφτείτε το πώς ο Χριστός, ο Γκάντι, ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ άλλαζαν τους ανθρώπους σε κοινωνικά υποκείμενα.

11.Αλλάζει ο Έλληνας; Ο κυνισμός, ο χαβαλές, ο ατομικισμός ο καταναλωτισμός που χαρακτηρίζουν τον Νεοέλληνα πως μπορούν να μετασχηματιστούν σε κοινωνική ευθύνη, αλληλεγγύη, ανθρωπιά;

Ο Έλληνας είναι ιδιαίτερα προσαρμοστικός. Αρκεί να υπάρχει ηγεσία που θα μπορέσει να κερδίσει την εμπιστοσύνη του και να τον πείσει με πράξεις και όχι με λόγια. Αυτό το αποδεικνύει η τεράστια απήχηση που είχε το βιβλίο, «Όλα σου τα μαθα μα ξέχασα» στους έλληνες λόγω του ότι ήταν ειλικρινές, γνήσιο και μιλούσε για τέτοιου είδους αξίες.

12.Η ανάγκη μιας παγκόσμιας δράσης για ν’ αλλάξουμε τις αξίες μας και την συμπεριφορά μας απέναντι στον συνάνθρωπό και στον πλανήτη, πόσο αναγκαία είναι σήμερα, κύριε καθηγητά;

Είναι απόλυτα αναγκαία. Η ανέλεγκτη δυναμική του Καπιταλιστικού συστήματος οδηγεί στην χωρίς μέτρο και άπληστη συγκέντρωση του κεφαλαίου, το χυδαίο πολιτισμό, την καταστροφή του οικοσυστήματος και του πλανήτη. Συνεπώς χρειάζεται μια νέα παγκόσμια ηθική, μια νέα παγκόσμια ιδεολογία που θα στηρίζεται στις πανανθρώπινες αξίες και την ευημερία του ανθρώπινου είδους διαχρονικά. Το κοινωνικά κινήματα πρέπει να διεθνοποιηθούν. Οι νέες τεχνολογίες το κάνουν πλέον αυτό εφικτό. Αρκεί να υπάρξουν τυπικοί και άτυποι ηγέτες που θα πάρουν τις απαιτούμενες πρωτοβουλίες.

Πέμπτη, 22 Ιούλιος 2010 07:00