Μόνη ελπίδα οι πολίτες

Άρθρο του καθηγητή Δημήτρη Μπουραντά στο protagon.gr

22-12-11

Βιώνουμε όλοι την εφιαλτική οικονομική κατάσταση της χώρας που γίνεται όλο και χειρότερη λόγω της αβέβαιης και επικίνδυνης δυναμικής της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας οικονομικής και πολιτικής κρίσης. Η οικονομική χρεοκοπία όμως είναι σύμπτωμα που έχει ως αιτία το χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα. Συνεπώς, οι όποιες προτάσεις για την έξοδο από την οικονομική κρίση δεν έχουν νόημα χωρίς την ύπαρξη του πολιτικού υποκειμένου που θα τις εξειδικεύσει και θα τις εφαρμόσει με ταχύτητα, αποφασιστικότητα, αποτελεσματικότητα και κοινωνική δικαιοσύνη.

Δυστυχώς, παρακολουθούμε αυτόν τον καιρό άλλη μια πράξη του θεάτρου εξαπάτησης των πολιτών με όλους όσους επαγγέλλονται τη δήθεν ανανέωση και επανίδρυση του ΠΑΣΟΚ. Οι υπουργοί και κομματικά στελέχη αδιάντροπα επιχειρούν να μας πείσουν ότι κάποιοι άλλοι φταίνε που οδήγησαν τη χώρα στην καταστροφή ενώ οι ίδιοι ήταν και είναι βασικοί ηθικοί και φυσικοί αυτουργοί για τα εγκλήματα.

Προσπαθούν να παραμείνουν γαντζωμένοι στην εξουσία προσαρμόζοντας τη ρητορική τους, δίνοντας νέες υποσχέσεις και χρησιμοποιώντας για σωσίβια κάποια νέα πρόσωπα και κάποιες κινήσεις δήθεν πολιτών ή διανοούμενων ενώ το DNA τους (νοοτροπία, συμφέροντα και έλλειψη ηθικής) παραμένει το ίδιο. Η αλαζονεία τους ξεπερνά κάθε όριο και προκλήσεις αφού ο για δεκαετίες Υπουργός Ρέπας δήλωσε ότι αυτοί που θα επιδιώξουν να κάνουν νέα κόμματα έξω από τον πασοκικό χώρο είναι «ψώνια». Χρησιμοποιούν ακριβώς την ίδια συνταγή που χρησιμοποιούσαν για δεκαετίες τα κόμματα εξουσίας για να απαλλαγούν από τις ευθύνες των κυβερνήσεων τους, να εμφανισθούν ως κάτι νέο και να παραμένουν στο παιχνίδι της εξουσίας. Ακριβώς το ίδιο είχε κάνει ο Σημίτης, ο Καραμανλής, ο Γ. Παπανδρέου και ο Σαμαράς.

Ταυτόχρονα, το πολιτικό κατεστημένο της μεταπολίτευσης προσπαθεί να επιβιώσει με νέα κόμματα φτιαγμένα με παλαιά (π.χ. Δημοκρατική Συμμαχία, ΛΑΟΣ, ΔΗΜΑΡ, Δημοκρατική Αριστερά) δηλαδή πολιτικά πρόσωπα που έχουν τεράστιες ευθύνες για την πορεία της χώρας προς την καταστροφή. Από αυτά τα κόμματα κάποια θα συμμετέχουν σε συγκυβερνήσεις στα πλαίσια πάντα της επιβίωσης του κατεστημένου. Έτσι, με αυτήν τη συνταγή επαληθεύεται η ρήση των Γάλλων «όσο αυτά αλλάζουν τόσο μένουν τα ίδια» και η ελληνική «άλλαξε ο Μανωλιός και έβαλε τα ρούχα του αλλιώς».

Ως πολίτες οφείλουμε πλέον να δούμε πίσω από τις μάσκες τους και να αξιολογήσουμε το κατεστημένο πολιτικό προσωπικό και τα κόμματα τους με αντικειμενικά κριτήρια, δηλαδή, τα αποτελέσματα και τις συνέπειες που είχαν και έχουν οι επιλογές και οι πράξεις τους για τη χώρα. Οφείλουμε να τους αξιολογήσουμε με το κατά πόσο πράξεις και συμπεριφορές στηρίχθηκαν στις αξίες της ακεραιότητας, της συνέπειας μεταξύ λόγων, της συνέπειας μεταξύ λόγων και πράξεων, της ειλικρινείας, της εντιμότητας, της σύνεσης, του σεβασμού των πολιτών και κυρίως με το αν είχαν και έχουν ως προτεραιότητα το κοινωνικό και εθνικό συμφέρον ή το ατομικό και κομματικό συμφέρον.

Αν κάνουμε μια αντικειμενική αξιολόγηση με αυτά τα κριτήρια έξω από τις συμπάθειες, τους συναισθηματισμούς και τις ιδεοληψίες μας τότε είναι βέβαιο ότι θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι όλοι αυτοί που καταστρέψανε τη χώρα δεν μπορούν την σώσουν.

Ακόμη και σήμερα ενδιαφέρονται μόνο για τα παιχνίδια εξουσίας ενώ η κοινωνία υποφέρει και η χώρα βυθίζεται με γρήγορους ρυθμούς προς τον πάτο. Δεν μπορούμε να μην καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι πίσω από την οικονομική χρεοκοπία, την έλλειψη ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας, τα ελλείμματα, τη φοροδιαφυγή, τις μίζες, τη διαφθορά, τη διαπλοκή, την ανεργία, την μετανάστευση, τη φτώχια, το φόβο και τη θλίψη της κοινωνίας, την πλήρη εξάρτηση και τον εξευτελισμό της χώρας βρίσκονται τα ίδια ανεπάγγελτα, ανίκανα και ταυτόχρονα ανήθικα πρόσωπα που κυριάρχησαν στη πολιτική ζωή τις τελευταίες δεκαετίες μεταμφιεσμένα κάθε φορά με νέα ρητορική και συμπεριφορές προπαγάνδας εντυπωσιασμού, δημαγωγίας και λαϊκισμούς.

Συνεπώς, αν μας ενδιαφέρει η έξοδος της χώρας από την εφιαλτική οικονομική, πολιτική και κοινωνική κρίση, η μόνη λύση είναι η ανατροπή του κατεστημένου πολιτικού συστήματος με την ανάδειξη νέων πολιτικών σχηματισμών διαφορετικής κουλτούρας, με ένα στιβαρό υπόβαθρο αξιών, ικανότητες και βούληση να αγωνισθούν για το συμφέρον της πατρίδας και των μελλοντικών γενιών.

Ως πολίτες έχουμε την ατομική μας ευθύνη για το ότι εφησυχάσαμε, αδιαφορήσαμε, ανεχθήκαμε ή και υποστηρίξαμε αυτό το κατεστημένο πολιτικό σύστημα. Έχουμε ευθύνη που δεν αντισταθήκαμε στην αλλοτρίωση, στην προπαγάνδα, στη δημαγωγία, στο λαϊκισμό, στο κομματισμό, στον κρατισμό, στο συντεχνιασμό, στην διαπλοκή, στη διαφθορά και στον ευνουχισμό που μας υπέβαλαν.

Τώρα, όμως, ήρθε η ώρα της μετάνοιας, της ορθολογικής πολιτικής σκέψης, των διαφορετικών πολιτικών επιλογών και συμπεριφορών. Τώρα η μόνη ελπίδα είμαστε εμείς. Μπορούμε ν’ ανατρέψουμε το πολιτικό κατεστημένο στέλνοντας άλλους στα σπίτια και άλλους στη φυλακή. Μπορούμε ν’ αναδείξουμε να δώσουμε αξία στην πολιτική μέσα από νέες υγιείς πολιτικές δυνάμεις. Μπορούμε να κάνουμε ένα νέο ξεκίνημα αναδεικνύοντας νέους πολιτικούς σχηματισμούς που θ’ αξιοποιήσουν τα σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χώρας μας και θα χτίσουν την πατρίδα που μας αξίζει.

Είναι βέβαιο ότι την περίοδο της χρεοκοπίας του κατεστημένου πολιτικού συστήματος, της σύγχυσης και της αγωνίας των πολιτών για ελπίδα, εμφανίζονται και προβάλλονται κάποιες κινήσεις πολιτών ή νέα κόμματα που θέλουν να σκυλέψουν το πτώμα, ν’ αρπάξουν την ευκαιρία, να «αριβίσουν», να έρθουν στο πολιτικό προσκήνιο ως σωτήρες και έμποροι ελπίδας.

Συνεπώς, για να μην ξανακάνουμε τα ίδια λάθη του παρελθόντος πρέπει διακρίνουμε όλους αυτούς με σαφή και αντικειμενικά κριτήρια αξιολόγησης, όπως η επαγγελματική διαδρομή που διήνυσαν με τις δικές τους δυνάμεις, η καταξίωση, η αναγνώριση λόγω των αποτελεσμάτων και των συμπεριφορών στο χώρο τους (επαγγελματικό, κοινωνικό, τοπικό), οι αδιαπραγμάτευτες αξίες, όπως η ακεραιότητα, εντιμότητα, ταπεινότητα, αποδεδειγμένες από τη διαδρομή τους, οι διοικητικές και ηγετικές ικανότητες τους. Προφανώς οι επαγγελματικές ή πολιτικές σχέσεις τους με το πολιτικό κατεστημένο ή άλλα αφανή συμφέροντα πρέπει ν’ αποτελεί σημαντικό κριτήριο απόρριψης τους.

Εν κατακλείδι, η πορεία της πατρίδας μας θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο εμείς οι πολίτες θα μάθουμε από τα λάθη του παρελθόντος, θ’ αποκτήσουμε ανεξάρτητη και ορθολογική πολιτική σκέψη, θα κάνουμε σωστές πολιτικές επιλογές, θ’ αναπτύξουμε πολιτικές συμπεριφορές και δράσεις και θ’ αναδείξουμε νέους πολιτικούς σχηματισμούς στηριζόμενους σε γνώση, ικανότητες, αξίες, βούληση, σχέδιο και αποφασιστικότητα για την ανασυγκρότηση και την αλλαγή πορείας της χώρας προς την ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή, την κοινωνική ευημερία και πρόοδο. Εκτεταμένη ανάλυση των παραπάνω ιδεών παρουσιάζω στο νέο μου βιβλίο,

«Το γράμμα της ελπίδας», (εκδόσεις Λιβάνη).

*Ο Δημήτρης Μπουραντάς είναι καθηγητής, συγγραφέας και συντονιστής της Κίνησης Πολιτών «Ο κύκλος των χαμένων αξιών»