ΕΠΕΣΕΣ, ΕΠΑΘΕΣ . . . , ΕΜΑΘΕΣ;

Πρέπει να μας πέσει η κεραμίδα κατακέφαλα για να πάρουμε το μάθημά μας ;

Από τις δύσκολες καταστάσεις παίρνουμε τα καλύτερα μαθήματα.
Δεν υπάρχουν ευτυχώς μαθήματα επιλογής στο σχολείο της ζωής.
Είναι όλα υποχρεωτικά, έχουν μια σειρά και είναι το καθένα προαπαιτούμενο για τα επόμενα.
Ο πόνος μας ωθεί να αντιμετωπίσουμε τη ζωή με μεγαλύτερη σοβαρότητα.
Οι πραγματικές προκλήσεις που θα μας πάνε πιο μπροστά δεν είναι ποτέ τόσο εύκολες όσο εμείς θα θέλαμε.
---------------------------------------
άρθρο δημοσιευμένο τον Οκτώβριο του 2007 στην εφημερίδα "Επαγγελματίας και Καταναλωτής".
---------------------------------------

Σε όλους μας έχει συμβεί πολλές φορές να πάθουμε μια ζημιά, μια καταστροφή, να έχουμε μια απώλεια ή μια αποτυχία και να μην μπορούμε να ξεκολλήσουμε απ’ αυτήν ή έστω να εξηγήσουμε ή τουλάχιστον να αποδεχτούμε το δυσάρεστο αυτό γεγονός.

Σε πολλούς ανθρώπους συμβαίνει μάλιστα να παθαίνουν τα ίδια παθήματα ξανά και ξανά και εν τούτοις να μην έχουν ποτέ αναρωτηθεί: «μήπως φταίω εγώ;». Ωστόσο πολλοί άλλοι σ’ αυτή τη ζωή χρησιμοποιούν τα παθήματά τους για να πάρουν τα μαθήματά τους.

• Κάποιοι απλώς αντιδρούν με θετικό τρόπο και αποφασιστικά απέναντι στο συγκεκριμένο πάθημα αλλά περιστασιακά και κάτω από την πίεση των συνεπειών αυτού και μόνον του παθήματος. Αντιδρούν πάντως θετικά στο παραπέντε ή έστω στο και πέντε.

• Κάποιοι άλλοι αντιδρούν θετικά και συστηματικά απέναντι σε όλα τα παθήματα. Αυτοί είναι οι θετικοί άνθρωποι, αυτοί που έχουν μάθει να μην αφήνουν τα πράγματα στην τύχη. Έχουν ήδη αντιδράσει πριν να τους συμβεί.

• Κάποιοι άλλοι τέλος δεν αντιδρούν ποτέ και απλά κλαίνε ή γκρινιάζουν για την κακή τους τύχη με το γνωστό μοτίβο: «όλες οι συμφορές εμένα έρχονται να συναντήσουν», ή με το «είμαι σίγουρος ότι δεν τέλειωσαν τα βάσανά μου».

Από τις δύσκολες καταστάσεις παίρνουμε τα καλύτερα μαθήματα.

Στο παρά πέντε πολλοί σπεύδουμε να αντιδράσουμε. Ελάχιστοι όμως είναι πραγματικά προετοιμασμένοι για ό,τι κι αν τους συμβεί. Έτσι λοιπόν ισχύει κι εδώ, για όλους το: «όπως έστρωσες θα κοιμηθείς».

Όλοι απολαμβάνουμε τις επιτυχίες μας. Όμως οι επιτυχίες μας δεν μας διδάσκουν και πολλά πράγματα, γιατί συνήθως κρατάμε την απόλαυσή τους και όχι τα διδάγματα από τους κόπους που μας οδήγησαν σ’ αυτές.

Η αποτυχία απεναντίας είναι οδυνηρή και βοηθάει στην εξέλιξη όσους δεν θέλουν να την ξεχάσουν γρήγορα, αλλά είναι διατεθειμένοι να πάρουν το μάθημα που τους προσφέρει.

Όλες οι καταστροφές υπήρξαν τα πιο σημαντικά σημεία καμπής στη ζωή των ανθρώπων.

Η συνήθεια είναι γλυκιά και πλανεύτρα. Εξακολουθούμε να συμπεριφερόμαστε και να ενεργούμε με τον ίδιο τρόπο. Υπερασπιζόμαστε την νοοτροπία μας και την βόλεψή μας, μέχρι να μας συμβεί κάτι οδυνηρό που θα μας αναγκάσει να αλλάξουμε απότομα, λίγο ή πολύ την πορεία μας.

Η συνήθεια και η νοοτροπία δεν μας αφήνουν να προετοιμαζόμαστε επιχειρώντας μικρές καθημερινές αλλαγές.

Το σύμπαν, η φύση, το κοινωνικό μας περιβάλλον, η οικογένειά μας, το σώμα μας, οι συνθήκες που γύρω μας επικρατούν (τόσο αυτές που επηρεάζουμε εμείς όσο κι αυτές που δεν είναι του χεριού μας) όλα αυτά μας χτυπούν καθημερινά ελαφρά και προειδοποιητικά. τον ώμο: «πάρε το μάθημά σου! . . . πάρε το μάθημά σου!. . .». Όταν αγνοούμε τα μηνύματα τους κάποια στιγμή θα μας χτυπήσουν κατακέφαλα με βαριοπούλα.

Μετά θα έχουμε το θράσος να αναρωτιόμαστε: «μα γιατί πάλι σ’ εμένα;».

Μέχρι να βιώσουμε τον πόνο, το εγώ μας υποκρίνεται πως «όλα είναι μια χαρά» πως δεν έχει κανέναν ανάγκη, πως έχει αυτάρκεια, πως γνωρίζει, πως κατέχει, πως δεν χρειάζεται να βγει απ’ το καβούκι του. Κοιτάζει την ζωή από ψηλά, από το κάστρο του εγωισμού του.

Μόλις νοιώσουμε την κατακεφαλιά, είτε σαν απώλεια αγαπημένων προσώπων ή πραγμάτων, είτε σαν απώλεια υγείας, καταστάσεων και ανέσεων, είτε σαν μοναξιά και φόβο, τότε το εγώ μας γίνεται πιο ευάλωτο, μαλακώνει, ανοίγει προς τα έξω κι αναζητάει βοήθεια. Τότε που γινόμαστε πιο δεκτικοί στους άλλους, πιο δεκτικοί στην άλλη αλήθεια, τότε είναι η ώρα μας να πάρουμε το μάθημά μας.

Ο πόνος μας ωθεί να αντιμετωπίσουμε τη ζωή με μεγαλύτερη σοβαρότητα.

Μας παρουσιάζονται διαρκώς ευκαιρίες να πάρουμε ένα μάθημα. Αν όμως δεν εμπεδώσουμε το μάθημά μας, τότε θα πρέπει να περάσουμε από εξετάσεις ξανά . . . και ξανά . . . και ξανά. Θα πάθουμε και θα ξαναπάθουμε μέχρι να το περάσουμε το μάθημα. Όσο θα προτιμάμε τον ρόλο του θύματος και δεν θα αποφασίζουμε να αναλάβουμε τις ευθύνες μας θα μένουμε μετεξεταστέοι.

Μας αρέσει δεν μας αρέσει, έτσι είναι και ευτυχώς που έτσι είναι, γιατί αυτό είναι το δίκαιο.

Μόνον όσοι την έχουνε χωνέψει καλά αυτή την αρχή της ανθρώπινης εξέλιξης θα πορεύονται στα αγκάθια το ίδιο όπως και στις λεωφόρους.

Δεν υπάρχουν ευτυχώς μαθήματα επιλογής στο σχολείο της ζωής. Είναι όλα υποχρεωτικά, έχουν μια σειρά και είναι το καθένα προαπαιτούμενο για τα επόμενα.

Είναι πολλοί επίσης που αρέσκονται να παρατηρούν τη ζωή και τα παθήματα των άλλων, να κριτικάρουν και να αμπελο-φιλοσοφούν από απόσταση ασφαλείας. Έχουν έτοιμες λύσεις για τους άλλους και υποδείξεις ένα σωρό να τους προσφέρουν με ενθουσιασμό.

Όταν όμως οι ίδιοι δεχθούν μια ισχυρή και οδυνηρή πρόκληση από τη ζωή, χάνουν και τον ενθουσιασμό τους απέναντι στα δύσκολα, χάνουν και τις «έτοιμες λύσεις» τους, γενικώς χάνουν «και τα αβγά και τα πασχάλια» γιατί βαθιά μέσα τους διαμαρτύρονται: «μου έτυχε το πιο δύσκολο» ή «θα μπορούσε να είναι ευκολότερη αυτή η πρόκληση».

Δυστυχώς ή ευτυχώς (εγώ προτιμώ να λέω ευτυχώς) οι πραγματικές προκλήσεις που θα μας πάνε πιο μπροστά δεν είναι ποτέ τόσο εύκολες όσο εμείς θα θέλαμε.

Μικρή πρόκληση, μικρό βήμα μπροστά. Μεγάλη πρόκληση, ένα άλμα μπροστά. Αυτή είναι μια ακόμη αλήθεια της ζωής.

Η ζωή δεν γίνεται να είναι αντικειμενικά εύκολη και δεν είναι πέρα για πέρα εύκολη για κανέναν. Ούτε για τον μεγιστάνα του πλούτου, ούτε για τον «πρίγκιπα που γεννήθηκε στο παλάτι».

Η ζωή του καθενός είναι δική του και δεν μπορεί να κριθεί με τα κριτήρια και τα βιώματα ενός άλλου. Μπορούμε όμως να την κάνουμε ευκολότερη αν «περνάμε όλες τις τάξεις» χωρίς να καθυστερούμε, αν ανεβαίνουμε τα σκαλοπάτια της επισκευάζοντας πρώτα όσα είναι χαλασμένα, αν δεν ζηλεύουμε τη ζωή των άλλων, αν τελικά ενδιαφερόμαστε για την «δική μας» τη ζωή.

Δεν παθαίνουμε για να τιμωρούμαστε αλλά για να μαθαίνουμε.

• Εκείνος που δεν μαθαίνει από τα λάθη του, παραμένει ένα γκρινιάρικο παιδί που ταλαιπωρεί τον εαυτό του και τους γύρω του και διαμαρτύρεται για τις κατά φαντασία τιμωρίες που υποβάλλεται.
• Εκείνος που μαθαίνει μόνον από τα δικά του λάθη, μαθαίνει καλά και συνεχίζει να μεγαλώνει με κλάμα και με γέλιο.
• Τέλος, εκείνος που μαθαίνει τόσο από τα δικά του όσο και από τα λάθη των άλλων, μαθαίνει έγκαιρα και έχει ήδη μεγαλώσει αρκετά, αποκτώντας την γαλήνη και την σοφία.

Κατά έναν περίεργο τρόπο έλκουμε διαρκώς τις εμπειρίες που θα μας χρειαστούν και τραβάμε σαν μαγνήτες τις καταστάσεις που φοβόμαστε και που θα μας δυσαρεστήσουν. Είναι ίσως για να ολοκληρώσουμε όλα τα μαθήματα της κάθε τάξης; Ας το πάρουμε κι έτσι. Όμορφο δεν είναι;

Δεν μας ξαλαφρώνει από άγχη, φόβους και φοβίες και κάθε λογιών ανησυχίες και αγωνίες για το τι θα μας συμβεί αύριο;

Το να γνωρίζουμε δηλαδή, ότι όλα μπορεί να μας συμβούν και πως πολλά από αυτά πρέπει απαραίτητα να μας συμβούν για να περάσουμε στην επόμενη τάξη, για να ανέβουμε στην επόμενη κορυφή, για να δούμε από εκεί άλλους ορίζοντες. Αυτό δεν κάνει πιο συναρπαστική τη ζωή μας;  
Δεν δημιουργείται αυτόματα μέσα μας περισσότερος χώρος για την γαλήνη και την σταθερότητα ενώ στενεύει διαρκώς ο χώρος για την τρικυμία ;

Οι περισσότεροι αγνοούμε ότι πολλά προβλήματα τα δημιουργήσαμε εμείς οι ίδιοι σε περιόδους ηρεμίας που δεν είχαμε να αντιμετωπίσουμε άλλα ιδιαίτερα σοβαρά προβλήματα. Μάλιστα συμβαίνει συχνά σε περιόδους μετά από κάποιες κατακτήσεις μας και ενώ απολαμβάνουμε τους καρπούς των κόπων μας, κάτι να μας σπρώχνει σε μια νέα περιπέτεια.

Ένα παλιό μας όνειρο ξεπετάγεται τότε και λέει: «και τώρα η σειρά μου». Είναι τέλος πάντων αρκετές οι περιπτώσεις που εμείς οι ίδιοι τοποθετούμε τις προκλήσεις και τα δύσκολα μπροστά μας. Βεβαίως αν δυσκολευτούμε μπροστά σε τέτοιες προκλήσεις δεν συγχωρείται η γκρίνια και η αχαριστία απέναντι στη ζωή. Εμείς τα βάλαμε μπροστά μας και εμείς έχουμε την ευθύνη.

Καλά και πολύ καλά κάνουμε να απαντάμε σ’ ένα ξεχασμένο μας όνειρο και πολύ ορθό επίσης να βάζουμε νέους στόχους μπροστά μας. Αλίμονό μας όμως αν περιφρονήσουμε τις μέχρι τότε επιτυχίες μας, αν υποτιμήσουμε τις μέχρι τότε ευτυχισμένες μας στιγμές και αρχίσουμε να μεταθέτουμε στο μέλλον του επόμενου στόχου μας την «τέλεια» ευτυχία, την «πλήρη» ηρεμία, την ολοκλήρωσή μας.

Πως τα περνάτε ρωτάνε οι φίλοι μας και απαντάμε: «Τώρα έχουμε τρεχάματα για να φτιάξουμε το . . . , αλλά τον άλλο μήνα θα τελειώσουμε και θα έχουμε χαλαρώσει». Και ναι μεν ο μήνας που τρέχει πράγματι «μας πάει τρέχοντας» γιατί εμείς το επιλέξαμε, αλλά ο επόμενος κανείς δεν ξέρει τι μας επιφυλάσσει που δεν θα το έχουμε εμείς επιλέξει.

Το να μεταθέτουμε στο μέλλον τις ελπίδες μας για μια εντελώς φανταστική και εξωπραγματική κατάσταση χαλάρωσης χωρίς προβλήματα, χωρίς παθήματα, χωρίς μαθήματα, συμβαίνει γιατί δεν έχουμε περάσει το μάθημα που μιλάει για την αληθινή και ταπεινή ευτυχία, για τον επίγειο παράδεισο που βρίσκονται μέσα μας ακόμη κλειδωμένα.

Έτσι λοιπόν:

• όταν ζηλεύουμε τον γείτονα που αυτήν την περίοδο μοιάζει να μην έχει προβλήματα, αντί να θυμηθούμε τι σταυρό κουβάλαγε πριν λίγα χρόνια,

• όταν τα βάσανα και τις αγωνίες των γονιών μας στα οποία πάτησε η δική μας πρόοδος δεν τα βλέπουμε σαν δικά μας κι ας μην τα νιώσαμε τότε που είμαστε παιδιά,

• όταν τις περιπέτειες της χώρας μας και τις θυσίες των προγόνων μας δεν τις βλέπουμε σαν προϋπόθεση των δικών μας ανέσεων,

• όταν δεν ζητάμε τον «άρτον τον επιούσιον» αλλά τον θεωρούμε δεδομένο,

• όταν σταματάμε να παλεύουμε για περισσότερη ελευθερία και δικαιοσύνη,

• όταν θάβουμε τα όνειρά μας στον φόβο της αποτυχίας και στην λάσπη της μετριότητας,

• όταν ταυτίζουμε την ηδονή, την απόλαυση, την ανεμελιά και την τεμπελιά με την ευτυχία,

• όταν βλέπουμε μόνον την νίκη ή μόνον το αγώνισμα,

• όταν νοιαζόμαστε και αγχωνόμαστε για τα μικρά και ασήμαντα εξίσου με τα μεγάλα και σημαντικά,

• όταν δεν κάνουμε σωστό απολογισμό για την ζωή μας μέχρι το τώρα και δεν οραματιζόμαστε το μέλλον μας με ενθουσιασμό, πίστη και ελπίδα,

• όταν προτιμούμε να βλέπουμε το ποτήρι της ευτυχίας μας μισοάδειο αντί για μισογεμάτο,

τότε πρέπει πολλά ακόμη να πάθουμε και πολλά ακόμη να μάθουμε για την αληθινή και ταπεινή ευτυχία, για τον επίγειο παράδεισο που βρίσκονται μέσα μας ακόμη κλειδωμένα.

Πρέπει πολλά ακόμη να πάθουμε και πολλά ακόμη να μάθουμε μέχρι να βρούμε τα κλειδιά για να ξεκλειδώσουμε τα ζωτικά νοήματα της επίγειας περιπέτειάς μας.

Κι αν όλα αυτά που σου αράδιασα φίλε αναγνώστη, είναι πράγματι δύσκολο να τα θυμόμαστε ο καθένας μας καθημερινά, εν τούτοις είναι πολύ εύκολο και πίστεψέ με αρκετό να ρωτάμε τον εαυτό μας σε κάθε πτώση του:

Έπεσες . . . , έπαθες . . . Έμαθες;
Και τότε δίνοντας χρόνο για μια απάντηση,
σίγουρα όλα θα πηγαίνουν όλο και καλύτερα.