Πρωταγωνιστές στο έργο της δικής μας ζωής.

Ο καθένας μας είναι πρωταγωνιστής στο θεατρικό έργο της ζωής του και το έργο αυτό παίζεται δυστυχώς σε μια και μοναδική παράσταση.

Κάποιοι παίζουν στο θεατρικό έργο της ζωής τους συνειδητά τον ρόλο του πρωταγωνιστή.

Αυτοί πάντοτε διαδραματίζουν και έναν σημαντικό ρόλο στη ζωή και των υπολοίπων γύρω τους.

Είναι οι “μικροί ηγέτες” γύρω μας, στη γειτονιά, στο σχολείο, σε συλλόγους και σωματεία, στην οικογένεια και την παρέα, στους επαγγελματικούς χώρους. Επηρεάζουν τους άλλους, καθοδηγούν, παρακινούν, στηρίζουν, εμπνέουν και οδηγούν. Από αυτούς κάποιοι λίγοι εξελίσσονται και σε μεγάλους ηγέτες.

Κάποιοι άλλοι, δυστυχώς η μεγάλη πλειοψηφία, ξεκινούν τη ζωή τους

• με λίγες ευκαιρίες,
  
• πολλούς περιορισμούς,
  
• πολλές ελλείψεις,
  
• κινδύνους,
  
• ακόμη και απειλές,
  
• φτώχια
  
• και κληρονομημένα μειονεκτήματα.
  

Οι άνθρωποι αυτοί πραγματικά, δεν μπορούν να πρωταγωνιστήσουν ούτε καν στο δικό τους έργο:

• πολλοί από αυτούς δεν θα σκεφτούν ποτέ ότι “ίσως και να μπορούν να αλλάξουν” την αρχική τους μοίρα.
  
• μερικοί πάλι μπορεί απλά να το αντιληφθούν
  
• και κάποιοι λιγότεροι μπορεί και να πιστέψουν ότι μπορούν, αλλά δεν θα θελήσουν ποτέ πραγματικά, να πρωταγωνιστήσουν συνειδητά στο έργο της ζωής τους.

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, αφήνουν τελικά την τύχη να οδηγεί και να επιλέγει την εξέλιξη στο θεατρικό σενάριο που θα παίξουν. Στην πραγματικότητα όμως, ότι κι αν επιλέξει κάθε φορά η τύχη γι αυτούς, στη συνέχεια και μέχρι το τέλος της ζωής τους, η αρχική και τελική επιλογή (συνειδητά ή όχι) είναι δική τους και έχει να κάνει με την ελευθερία σκέψης.

Η ελευθερία σκέψης όμως είναι το καθοριστικό προαπαιτούμενο για τις σωστές επιλογές που θα κάνουμε και για το ποιος θα κρατάει το τιμόνι στη ζωή μας – εμείς ή οι άλλοι.

Στο σενάριο αυτού του προσωπικού θεάτρου του καθενός μας, οι δυσκολότερες στιγμές είναι τα διλήμματα και οι συγκρούσεις. Το κρισιμότερο στα βιώματα τέτοιων στιγμών είναι οι αποφάσεις μας μπροστά στα σταυροδρόμια των επιλογών, όπου βρισκόμαστε απροετοίμαστοι συνήθως και καλούμαστε να επιλέξουμε “εδώ και τώρα” προς τα πού θα κινηθούμε, χωρίς να έχουμε προλάβει να διερευνήσουμε κάθε εναλλακτική δυνατότητα αντίδρασης και συμπεριφοράς.

Βεβαίως, χωρίς αυτά (συγκρούσεις και διλήμματα) η ζωή του καθενός μας θα ήταν κατά πολύ ευκολότερη. Δεν θα είχε όμως νοστιμάδα.

Οι προκλήσεις θα ήταν πάντοτε κάτω από τα μέτρα μας και ο πήχης μας τοποθετημένος μονίμως χαμηλά στο μπόι μας. Τόσο η προσωπική μας πρόοδος, όσο και η πρόοδος της ανθρωπότητας θα ακολουθούσε πολύ αργούς ρυθμούς μέσα στο “μέγα βασίλειο της ανίας και της απάθειας”. Ευτυχώς όμως η ζωή έχει τη νοστιμάδα της, με χαρές και λύπες, με μικρές και μεγάλες προκλήσεις, με επιτεύγματα και δράματα.

Για πολλούς είναι εύκολο να αποφασίσουν μπροστά σ’ ένα σταυροδρόμι. Θα επιλέξουν πολύ απλά, αυτό που ακολουθούν οι πολλοί. Πολλοί άλλοι όμως μπροστά στα σταυροδρόμια κάθε φορά αναρωτιούνται:

"που είμαι τώρα, που ήμουν παλιά, προς τα πού πηγαίνω;"

Αναστατώνονται και παλεύουν εσωτερικά διότι θέλουν να είναι πρωταγωνιστές στη δική τους ζωή, διότι έχουν καλλιεργήσει υψηλό βαθμό εσωτερικής ελευθερίας.

• Κινητοποιούν Νου – μνήμη, σκέψη, συνείδηση.
  
• Κινητοποιούν Καρδιά – συναισθήματα, συγκινήσεις, όνειρα και επιθυμίες.
  
• Κινητοποιούν Ψυχή – βούληση, ανάταση, ορμή και ελευθερία.

Αυτοί οι άνθρωποι, πάνω σ’ αυτή την πάλη συνειδητοποιούν ότι χρειάζονται ακόμη περισσότερη ελευθερία και αυτοέλεγχο, περισσότερη αυτογνωσία και αυτοεκτίμηση αλλά και περισσότερη γνώση για το περιβάλλον όπου δραστηριοποιούνται, καθώς και για τους περιορισμούς και τα εμπόδια που το περιβάλλον αυτό τους βάζει. Τότε αναδεικνύονται δύο από τα πολλά σκέλη της ελευθερίας: η γνώση και η μάθηση.

Πολλοί θα αφιερώσουν αρκετό χρόνο και ενέργεια για απόχτηση και εφαρμογή των γνώσεων που θα τους είναι πραγματικά ωφέλιμες και θα αυξήσουν τον βαθμό ελευθερίας τους μπροστά στα διλήμματα των επιλογών τους. Οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες προσφέρουν τις γνώσεις σε πολλές ποικιλίες και σε συστήματα γνώσεων και οι επιλογές είναι απίθανα πολλές.

Όμως το άλλο σκέλος της ελευθερίας, η Μάθηση, δεν προσφέρεται τόσο πληθωριστικά.

Διότι η Μάθηση είναι μια προσωπική πορεία για τον καθένα, που πρέπει να την ακολουθήσει σχεδόν μόνος του. Διότι η Μάθηση δεν είναι μια κάποια μέθοδος απόκτησης γνώσεων.

Η Μάθηση είναι αγώνας και προσωπικό βίωμα, είναι πορεία διαδοχικών αλλαγών, είναι η διαρκής μετά-νοια (αλλάζω μυαλά – τρόπο σκέψης) καθώς στην πορεία αυτή, οι γνώσεις δοκιμάζονται στην ωμή πολλές φορές πραγματικότητα, ενώ πάντοτε καραδοκεί σε μια γωνιά η υπέρτατη ειρωνεία εκείνου του αρχαιοελληνικού αποφθέγματος που λέει: "γηράσκω αεί διδασκόμενος και στο τέλος όντας γέρων και σοφός ομολογώ πως εν οίδα ότι ουδέν οίδα."

Όποιος φθάνει στα έσχατα των αναζητήσεών του για γνώσεις ωφέλιμες και αποτελεσματικές στη καθημερινή πράξη, όποιος ακολουθεί βασανιστικά την πορεία της Μάθησης – Παίδευσης, της διαρκούς αλλαγής – μετάνοιας, θα φθάσει κάποια στιγμή να αντιληφθεί πως και αυτά δεν είναι αρκετά. Είναι η στιγμή που θα νιώσει τις πάμπολλες γνώσεις του ακόμη λειψές, την καλλιέργειά του μέσα από την Μάθηση – Παίδευση, ακόμη ατελή.

Είναι η στιγμή που θα αναζητήσει το μεγάλο προσωπικό του “γιατί”.

Τότε θα έλθει η στιγμή να αναζητήσει ένα νόημα σε όλα αυτά που κάνει και που ζει. Τότε θα θελήσει να βάλει έναν τίτλο στο θεατρικό έργο της ζωής του. Θα καίγεται να βρει τον μεγάλο, τον ανώτερο σκοπό στη ζωή του. Ίσως οι δάσκαλοι που είχε, μια τέτοια λέξη να ξέχασαν να του την πουν τελικά. Μια τέτοια λέξη όμως κανένας δάσκαλος δεν μπορεί να μας την δώσει.

Μόνον η εσωτερική μας φωνή μπορεί να την προφέρει δυνατά την κατάλληλη στιγμή που το μέσα αυτί μας θα στραφεί να την ακούσει, αν και πάντα αυτή η φωνή μας μιλάει διαρκώς και σχεδόν ψιθυριστά αλλά εμείς μάλλον δεν την προσέχουμε.

--------------

Με το κείμενο αυτό προλόγισα τον καθηγητή Δημήτρη Μπουραντά στην Ελευσίνα, σε εκδήλωση για το βιβλίο του - best seller - "Όλα σου τα ΄μαθα, μα ξέχασα μια λέξη", τον Νοέμβριο του 2008.

Πιστεύω πως, για όλους μας και ιδιαίτερα για τους νέους ανθρώπους, το βιβλίο αυτό είναι ένα δυνατό ερέθισμα για εσωτερική ανασυγκρότηση και αντιμετώπιση των μεγάλων διλημμάτων και των συγκρούσεων που αντιμετωπίζουμε στη διάρκεια της ζωής μας.

Νίκος Νημάς.